Λευτέρης Τζαγκαράκης: «Έχουμε χρέος να βοηθάμε όποιον έχει ανάγκη»

Συναντηθήκαμε στο Ρέθυμνο με τον λυράρη, Λευτέρη Τζαγκαράκη, και συζητήσαμε για τη μουσική, τους στόχους του, τους προβληματισμούς του για την επικαιρότητα και άλλα ενδιαφέροντα θέματα για τη ζωή του.
Συνέντευξη-επιμέλεια: Γιώργος Παπαδάκης

Φωτογραφίες: Εύα Κρίκη

Πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με τη μουσική;

Όταν ήμουν μικρός όπου έβρισκα όργανα μες στα σπίτια,προσπαθούσα να βγάλω ήχο. Το έβλεπα σαν παιχνίδι. Και στην προσπάθεια να καταλάβω πώς παίζεται αυτό το παιχνίδι,βρήκα  τη διαδοχή από νότα σε νότα και σιγά-σιγά όταν μου ερχόταν στο μυαλό ένα τραγούδι ήξερα τι θα έκανα. Οπότε αρχικά ξεκίνησε σαν παιχνίδι και μετά πήγα σε μάθημα. Αλλά τα πρώτα όργανα που έπιασα ήταν πιάνο, τζουράς, μελλόντικα και αργότερα λύρα.

Τι άλλες δουλειές έχεις κάνει στη ζωή σου;

 Πολλές. Έχω δουλέψει οικοδομή χρόνια. Εγώ είμαι από οικογένεια μαρμαράδων,οπότε ασχολήθηκα και με αυτή τη δουλειά πριν γίνω μουσικός. Τα καλοκαίρια μετά το σχολείο δούλευα πάντα. Έχω δουλέψει σαν σερβιτόρος, μοίραζα φυλλάδια για διανομές, σε πάγκους στο παζάρι στον Πειραιά με ρούχα, σε κάβα, παγοπώλης κ.α. Η δυσκολότερη, θεωρώ, είναι ο σερβιτόρος. Η μουσική, ακόμα και σαν επάγγελμα, είναι ευλογία.

 Τι ακούσματα είχες μικρός;

Πολλά. Έχω γεννηθεί στην Αθήνα αλλά μεγάλωσα και Πειραιά και Κρήτη οπότε καταλαβαίνεις ότι τα ακούσματα είναι διάφορα. Από τα λαϊκά άκουγα Καζαντζίδη, Ζαμπέτα και τα κινηματογραφικά του Χατζιδάκι και του Ξαρχάκου λόγω των ταινιών που βλέπαμε πιτσιρίκια. Από τις παρέες τα είδη των τραγουδιών που δεν τα καταλάβαινα τότε όπως οι Iron Maiden,οι Metallica,αργότερα άρχισα να τα καταλαβαίνω και αυτά. Οι Scorpions ας πούμε ήταν πιο εύκολοι στο δικό μου αυτί για να τους κατανοήσω. Επειδή όμως μεγάλωσα στο Πέραμα (Πειραιά) άκουγα και Active Member. Είχα φιλίες με το Θηρίο τότε και με τον B.D.Foxmoor (Μυτακίδης) συχνάζαμε στα ίδια στέκια. Άκουγα και ακούω όλα τα είδη της μουσικής. Όταν κάτι μου αρέσει το ακούω,αν όχι το προσπερνάω. Ένα συγκρότημα που είχα ακούσει μικρός και θυμάμαι μου άρεσε πολύ ήταν οι The Clash.


Είχες κάποιο πρότυπο μουσικού;

 Είχα έρωτα παιδικό με το άκουσμα από τις κασέτες του Μουντάκη. Η μελωδικότητά του στο παίξιμο και στη φωνή.Απλά το άκουγα και με σήκωνε από την καρέκλα. Περνώντας τα χρόνια άκουγα και άλλους μουσικούς βέβαια,λόγω της λύρας μελέτησα αρκετούς της εποχής, όπως ο Ξυλούρης, ο Κλάδος, ο Σκορδαλός, ο Σωπασής, κ.α. αλλά αυτός ήταν ο πρώτος που μου έκανε ένα κλικ, ακόμα και για να ασχοληθώ με τη μουσική ίσως.

Το 2000 είχες περάσει στο ΤΕΙ Ηρακλείου.

Ναι, πέρασα στην Ανθοκομία, έμαθα λαούτο και έφυγα. Κοίταξε λόγω έλλειψης παιδείας και δικής μου αλλά και γενικά της γενιάς μου,όσον αφορά τον επαγγελματικό προσανατολισμό, σε μεγάλο ποσοστό όχι όλοι,και λόγω έλλειψης σοβαρότητας στο μάθημα σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού που ήταν η ώρα του παιδιού και όχι πραγματική συζήτηση για το τι μπορείς να κάνεις μετά το λύκειο. Δεν έδειχναν πολλά πράγματα. Ούτε μουσικά λύκεια ήξερα ότι υπήρχαν,τα έμαθα κατόπιν εορτής. Προσπάθησα να δηλώσω σχολές που είχαν να κάνουν με τη μουσική. Είχα δηλώσει το Ληξούρι που είχε τεχνολογία μουσικών οργάνων και στο Ρέθυμνο που είχε το τμήμα Μηχανικών Μουσικής Τεχνολογίας. Αναγκαστικά δήλωσα όμως και άλλες σχολές. Πέρασα λοιπόν στο Ηράκλειο, στο τμήμα ανθοκομίας. Πήγα γιατί θεώρησα ότι είναι η ροή,με τη λογική ''μετά το λύκειο πας πανεπιστήμιο''. Έκατσα 4 χρόνια έμαθα αρκετά πράγματα,αλλά λόγω της έλλειψης γνώσεων από το λύκειο, δεν μπόρεσα να ολοκληρώσω. Έφτασα σε ένα σημείο που είπα ότι μέχρι εδώ μπορώ να φτάσω οπότε, σταματάω.Θεωρώ πως είναι μια σχολή πολύ καλή και πραγματικά μαθαίνεις πολλά, αλλά είναι αρκετά δύσκολη.Σταμάτησα λοιπόν τη σχολή και πήγα φαντάρος. Και μετά είπα να μπω στην παραγωγή.Αλλά δεν ασχολήθηκα ποτέ με την ανθοκομία να σου πω την αλήθεια.

Το 2009 έγινες μέλος της μουσικής ομάδας ''Φωνές του Νότου''.


Ασχολούμουν εκείνη την περίοδο με την οικοδομή, όμως μου άρεσε η μουσική και επειδή ήμουν ντροπαλός, έπαιζα μουσική για πάρτι μου. Οι φίλοι μου πρώτη φορά με άκουσαν να παίζω 3η λυκείου, (είχα αρχίσει τα μαθήματα από δευτέρα γυμνασίου) τότε είδαν ότι ξέρω να παίζω λύρα. Στη χοροεσπερίδα που έπαιξα 5 λεπτά πριν ανέβει ο 1ος λυράρης,έπαιζε ο Στέλιος Μπικάκης τότε. Είχα ανάγκη να βρω παρέες που ασχολούνται με τη μουσική.Ψάχνοντας βρήκα μια ομάδα, τις Φωνές, η οποία ασχολούνταν με το τραγούδι,τους είδα και τους ζήλεψα. Αλλά το θέμα ήταν ότι όταν έψαχνα παρέα για μουσική και έβλεπα κάτι που μου άρεσε δεν το κυνηγούσα διακαώς, έλεγα θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου,θα δείχνω το ενδιαφέρον μου και θα γίνουν όλα ωραία και ομαλά. Γενικά δε μ'αρέσει να πιέζω καταστάσεις και να βιάζω τα πράγματα. Και έτσι έγινε, με τον καιρό κάτι φίλοι έπαιζαν μουσική, οι οποίοι ήταν και στην ομάδα, και μου είπαν: <<έχεις ωραία  φωνή έλα να σε ακούσουν εκεί μήπως μπεις στην ομάδα>> και τελικά μπήκα. Είχα γνωρίσει τη γυναίκα μου, λίγο πριν, η οποία ήταν και αυτή στην ομάδα οπότε ήρθαμε και πιο κοντά.Έκατσα λοιπόν ένα χρόνο στις Φωνές,δεν έκατσα πολύ. Κάναμε μια κορυφαία παράσταση,ένα αφιέρωμα στον Μ.Χατζιδάκι. Την παράσταση την παρουσιάσαμε γύρω στις 10 φορές στην Κρήτη και στη Σαντορίνη. Και απλά έφτασε το πλήρωμα του χρόνου που είπα ότι μέχρι εδώ πήρα αρκετά πράγματα. Αν δω ότι κάπου λασπώνω-φεύγω. Γενικά είμαι του αέρα, μόλις δω ότι δεν υπάρχει κάτι άλλο να δω,φεύγω.

Και το '10 ήρθε το Σχήμα Λόγου.

Ναι,μαζί με άλλο ένα παιδί από τις Φωνές,ένα φίλο από τον στρατό και ακόμα ένα παιδί κάναμε το σχήμα (λύρα,μπουζούκι,κιθάρα,κρουστά). Καταφέραμε να συνδυάσουμε τη λύρα και το μπουζούκι με όλα τα είδη της μουσικής και μέχρι ένα σημείο τα καταφέρναμε πολύ καλά,τουλάχιστον τη λύρα την έβαλα σε όσα περισσότερα είδη μουσικής μπορούσα, σαν όργανο. Και ήταν μια ανάγκη μου αυτό από την αρχή.Έδωσα το όνομα στο σχήμα,το οποίο έχει πολλές έννοιες.Σχήμα Λόγου-ένα σχήμα που έχει λόγο να υπάρχει,πάντα πίστευα πως ότι κάνεις στη ζωή σου πρέπει να έχει  λόγο.Αν κάνεις κάτι και δεν μπορείς να απαντήσεις στη λέξη ''γιατί'' δεν το κάνεις καλά και αν πηγαίνει καλά τότε τυχαία πηγαίνει καλά. Πρέπει αυτό που κάνεις,να έχεις ένα λόγο να το κάνεις. Επίσης είναι κι ότι μου αρέσουν οι μεταφορές,οι παραλληλισμοί, οπότε Σχήμα Λόγου. Δουλέψαμε αρκετά χρόνια με μεράκι,κάναμε πολλά lives σε Κρήτη,Αθήνα,Ελβετία.Μία καλή φίλη,που διδάσκει ελληνικούς χορούς στη Ζυρίχη μας κάλεσε για δύο lives. Ήταν ωραία εμπειρία.Έφτασε και εκεί το σημείο μετά από περίπου 5-6 χρόνια είδα ότι δεν αλλάζει κάτι στην ομάδα,είδα ότι μένουμε στάσιμοι.Και οπότε αποφάσισα να σταματήσω.Τον τελευταίο καιρό,πριν φύγω από το σχήμα αντιμετώπιζα ένα θέμα υγείας με τις φωνητικές χορδές και έπρεπε να κάνω εγχείρηση. Οπότε βρήκα τη στιγμή να φύγω από το Σχήμα,γενικά είχαν υπάρξει και τριβές.Φύγαμε όλοι σκέψου από το σχήμα,ο μπασίστας,ο κρουστός,ο κιθαρίστας και εγώ.


Πες μας αν θες μερικά λόγια για τις συνεργασίες σου μετά το Σχήμα.


Μετά το Σχήμα, προσπαθούσα να δω πώς θα έκανα πραγματικότητα αυτά που είχα στο μυαλό μου. Και έκανα μια καταπληκτική συνεργασία με τον Μιχάλη Φραγκιαδάκη. Ο Μιχάλης έχει γράψει την ανθολογία της Κρήτης,κομμάτια που θα παίζονται για πολλά χρόνια ακόμα. Μου έκανε την τιμή να με φωνάξει στο σχήμα του,την ''Πύλη του Ήχου'' έμεινα και εκεί ένα χρόνο και κατά διαστήματα συνεργαζόμαστε.Όποτε με παίρνει τηλέφωνο και μπορώ πηγαίνω,έχω πολύ καλές σχέσεις  με τον Μιχάλη και με τον αδερφό του τον Αντώνη. Κέρδισα πολλά από εκεί μέσα,με γνώρισε από εκεί κόσμος άλλος που δεν με ήξερε γιατί εγώ έπαιζα λαϊκό-κρητικά,ενώ εκεί έπαιζα αμιγώς κρητικά.Από εκεί επίσης αποκόμισα τη συνεργασία με τον Πασχαλίδη και τη Μιρέλα Πάχου, που παίξαμε στη Φορτέτζα. Ήταν στα πλαίσια της συναυλίας του Φραγκιαδάκη. Άλλη εμπειρία, άλλο επίπεδο, Α' Εθνική πια.
 Μετά την αποχώρηση από το Σχήμα και την εγχείρηση,ταυτόχρονα με τις εμφανίσεις μου στην ''Πύλη του Ήχου'' ξεκίνησα μια συνεργασία που είχα ανάγκη να κάνω με έντεχνα τραγούδια,με τη συνοδεία  της λύρα και του πιάνου. Βρήκα και μια πολύ καλή φωνή,τη Μαρία Μαντικού και τον Δημήτρη Βαρούχα στο πιάνο,παίζοντας εδώ στο Ρέθυμνο,στην ''Αλμύρα''. Αγαπημένα ακουστικά,και όχι μόνο,έντεχνα κομμάτια.Από τον Χατζιδάκι,τον Κραουνάκη μέχρι και τον Πασχαλίδη,Θηβαίο και διασκευές κρητικών με απόδοση λύρα και πιάνο.Αργότερα,ασχολήθηκα και με άλλα είδη μουσικής,κρητικά και ροκ.Ακόμα,μια πολύ σημαντική εμπειρία,στα πλαίσια μιας διοργάνωσης που επιμελήθηκε ο Γιώργος Κουμεντάκης,ήταν η συμμετοχή μου με μελωδίες του Ερωτόκριτου στα λαϊκά δρώμενα του Ρεθύμνου με δύο ομάδες,τα ''Καρδερινάκια'' και τον ''Θεατρικό Περίπλου''. Η μουσική, απλόχερα, μου χαρίζει όμορφες συνεργασίες και φιλίες, είτε είναι επαγγελματικά είτε είναι ερασιτεχνικά, μέχρι και σε παρέες. Αυτό είναι για μένα ευλογία.

Διδάσκεις μαθήματα λύρας επίσης...

Και αυτό μια ανάγκη για μένα ήταν. Διδάσκοντας λύρα στα παιδιά, μαθαίνω και εγώ ακόμα καλύτερα τη λύρα. Και αυτό γιατί παλιά,θεωρώ, τη λύρα μας την έδειχναν σαν ''λατέρνα'', θα σου δείξω την Ξαστεριά, θα σου δείξω το συρτό,και έμεναν εκεί. Εγώ προσπαθώ να μαθαίνω αλλά και να διδάσκω τη λύρα σαν όργανο. Ασχολούμαι περισσότερο με τις λεπτομέρειες,αλλά ταυτόχρονα δείχνω και τραγούδια για να μην βαριέται ο μαθητής.Και ανάλογα με την πρόοδο του μαθητή,μετά από 2 χρόνια νομίζω δε με χρειάζεται. Δηλαδή θα έχει μάθει όλα αυτά που χρειάζεται για να σκεφτεί μόνος του πια,δεν έχει νόημα να του μαθαίνω περισσότερα τραγούδια. Είχα τη χαρά και την τιμή να έχω μαθητεύσει σε πολύ καλούς δασκάλους, τον Νεκτάριο Κλωστράκη, τον Ροδάμανθο Ανδρουλάκη και τον Μιχάλη Νικηφόρο. Από όλους πήρα πολλά πράγματα.Αυτά που πήρα λοιπόν σαν βάση,αλλά και ό,τι αποκόμισα από τα ''ταξίδια'' μου προσπαθώ να τα δώσω σε όποιον το ζητήσει.

Έχεις ασχοληθεί και με άλλα είδη μουσικής;

Φέτος ασχολούμαι με 5 διαφορετικά σχήματα. Tώρα σαν Λευτέρης πια όταν ασχολούμαι με αμιγώς κρητικά τραγούδια,έχω την τύχη να συνεργάζομαι περιστασιακά με πολύ καλούς μουσικούς και πάνω από όλα φίλους όπως με τον Γιάννη Σεισάκη, τον Λουκά Μανδακάκη, τον Γιώργο Ψαρουδάκη, τον Μιχάλη Σκουλά, με μπασίστες όπως ο Διονύσης Αθανασάκης, ο Μιχάλης Αυλωνίτης, ο Γιώργος Τρουλινός κ.α., τον Γιώργο Δουλγεράκη, τον Χριστόφορο Πιτσιδήμο, τον Νίκο Χριστόπουλο στα κρουστά και με πολλούς ακόμα.Στο λαϊκό ρεπερτόριο,είχα την τύχη να συνεργαστώ με πολύ καλούς μπουζουκτσίδες όπως ο Ηλίας Κατσαβίδης,ο Μάνος Κουμιωτάκης,ο Κώστας Νεστοράκης κ.α.Έχω το έντεχνο σχήμα με το πιάνο (Δημήτρης Βαρούχας) και άλλο ένα είδος που μου αρέσει πάρα πολύ το ροκ.Ξεκινώντας από τον Μαχαιρίτσα,τον Πασχαλίδη,τον Σαββόπουλο,τον Μάλαμα και τον Θανάση Παπακωνσταντίνου μέχρι τον Σιδηρόπουλο, τον Άσιμο, τον Πανούση, τα Υπόγεια Ρεύματα και δε συμμαζεύεται.Κάνουμε ένα πρόγραμμα που έχει την ηλεκτρική λύρα πλέον,με ηλεκτρική κιθάρα,ντραμς και πλήκτρα και κάνουμε <<διασκευές>> με παιδιά που είμαστε μαζί και περνάμε καλά και είναι κάτι που μάλλον αυτό θέλω να στηρίξω περισσότερο από τα υπόλοιπα. Ένας πολύ καλός φίλος και υπέροχος μουσικός που με συντροφεύει σε όλα τα είδη μουσικής είναι ο Γιάννης Κορίνθιος με την κιθάρα του. Όπως καταλαβαίνεις, μου αρέσει να ασχολούμαι με τα τραγούδια που με εκφράζουν και αγαπώ, άσχετα από το είδος τους.Αυτός είναι ένας από τους λόγους που δεν είμαι σε μπάντα. Εκτός των άλλων,νομίζω πως σε μια μπάντα πρέπει να έχουν κοινά θέλω, υποχρεώσεις και στόχους. Αν δεν υπάρχει αυτό δεν υπάρχει μπάντα,είναι κάτι ψεύτικο και οφείλουμε να ''δείχνουμε'' την αλήθεια μας στον κόσμο.

Το Θέατρο πώς προέκυψε;

Μέσα από την παράσταση με τις Φωνές του Νότου, που ήταν μουσικοθεατρική παράσταση, γνώρισα έναν άνθρωπο,τον Θωμά Καντιφέ,που είναι σκηνοθέτης, ηθοποιός και υπεύθυνος του Θεατρικού Περίπλου, εδώ στο Ρέθυμνο. Από εκεί πήγα και είδα μια παράσταση,την Τρικυμία του Shakespeare, αυτό κατάφερε να κάνει κάτι σε εμένα.Πηγαίνοντας λοιπόν μετά και σε μια δεύτερη παράσταση, είπα στον Θωμά ότι θέλω να ξεκινήσω σεμινάρια.Και ξεκίνησα με τη ''Σούσα'' του Γιώργη Καλογεράκη,ως πρώτη μου παράσταση. Μετά στην παράσταση '' Η Πεντάμορφη και το Τέρας''. Παρακολούθησα το πρώτο έτος στο σχολείο θεάτρου του Περίπλου, αλλά λόγω έλλειψης χρόνου δε συνέχισα στο δεύτερο έτος. Παρ'όλα αυτά ψάχνοντας συνεχώς για καινούργιες εμπειρίες ,έπαιξα και σε μια ταινία σουηδικής παραγωγής στα Σφακιά το ''Tsatsiki''. Πήγα σαν κομπάρσος,ήταν μια απίστευτη εμπειρία. Έχω πάει και σαν κομπάρσος στη ''Λέξη που δε λες'' του Παπαδουλάκη. Πρόσφατα έπαιξα και σε μια ταινία μικρού μήκους του Γιάννη Μπλετά.Μου αρέσει πολύ το θέατρο και ο κινηματογράφος και αν ο χρόνος βοηθάει ασχολούμαι και με αυτά! Η μουσική βοηθάει την ψυχή μου και το θέατρο με κάνει καλύτερο σαν άνθρωπο.Αυτός είναι ο λόγος που ασχολούμαι και με τα δύο.

Γενικά πώς βλέπεις τον κόσμο με όλα αυτά που γίνονται στην Ελλάδα; Ποιες είναι οι σκέψεις σου;

Κοίταξε,θεωρώ ότι είναι πολύ μεγάλη κουβέντα. Θα έλεγα ότι προσπαθώ να είμαι συνειδητοποιημένος,παρά πολιτικοποιημένος.Πιστεύω ότι δεν έχουμε πάρα πολλούς συνειδητοποιημένους ανθρώπους,παρ'όλα αυτά υπάρχει κόσμος που είναι,και αυτός ο κόσμος δεν περιμένει κάποιον να έρθει για να τον σώσει. Ζούμε και σε μια φάση που περιμένουμε να δούμε τι θα πει η τηλεόραση και πότε θα έρθει κάποιος να μας σώσει. Στα μάτια μου αυτή είναι μια στάση που δεν ταιριάζει σε έναν περήφανο λαό.Θεωρώ πως σήμερα έχουν χαθεί οι έννοιες,η έννοια Αριστερά, η έννοια πατριώτης. Δηλαδή έχουν μπερδέψει τι είναι πατριώτης και τι είναι εθνικιστής (είναι άσχετα μεταξύ τους),έχουν μπερδέψει τι είναι Αριστερά. Κάποτε με <<σοσιαλιστικές κυβερνήσεις>> λέγανε ότι έχουμε σοσιαλισμό,εγώ δεν είδα ποτέ σοσιαλισμό,τώρα με  λένε ότι έχουμε Αριστερά,εγώ δε βλέπω κάτι αριστερό σε αυτό που γίνεται. Οι εθνικιστές λένε ότι είναι πατριώτες. Ο καθένας βάζει μια ταμπέλα στον εαυτό του και το δεχόμαστε χωρίς να βλέπουμε τις πράξεις του. Νομίζω πως οι πράξεις  μας είναι αυτές που καθορίζουν το τι είναι ο καθένας. Αυτό το διάστημα υπάρχει θέμα με τους πρόσφυγες. Έχουμε χρέος να βοηθάμε όποιον έχει ανάγκη αν θέλουμε να λεγόμαστε άνθρωποι. Ο φασισμός και ο ρατσισμός είναι μια μάστιγα που φουντώνει σε περιόδους κρίσης. Πάντα μας φταίει ο άλλος. Διαχωρίζουμε τους ανθρώπους βάζοντας ηλίθιες ταμπέλες. Όλο αυτό οφείλεται στην αμορφωσιά,στην παραπληροφόρηση. Η παιδεία όταν υπάρχει τα νικάει όλα. Δεν μπαίνουμε στην θέση του άλλου και έτσι δεν κρίνουμε σωστά.Όταν στέλνουμε βομβαρδιστικά σαν ΝΑΤΟ,τι είμαστε; Γιατί διαφέρει μια στρατιωτική αποστολή από έναν εξτρεμιστή; Δε διαφέρει σε κάτι. Και φυσικά δεν δικαιολογώ τον ISIS. Αυτοί που έκαναν τα χειρότερα ( Ναζί ) κατηγόρησαν τους κρητικούς σαν εγκληματίες πολέμου. Θέλει συνεχή ψάξιμο, αναζήτηση, παιδεία.

Τι σχέδια έχεις για το μέλλον;

Τα όνειρά μου τα έχω εκπληρώσει σε μεγάλο βαθμό,μικρά και μεγάλα. Είχα όνειρο να κάνω μουσική-το κάνω. Είχα όνειρο να ζω από τη μουσική-και αυτό το κάνω. Δεν έχω μεγάλα σχέδια για το μέλλον, αλλά και οι στόχοι μου δεν έχουν ταβάνι.Ήθελα πάντα να εκφράζομαι, με τραγούδια που αγαπώ και το κάνω. Σαν στόχο έχω να κάνω συνέχεια καινούργιες συνεργασίες και να βλέπω περισσότερα πράγματα στη μουσική και το θέατρο.

Ακολούθησε το blog μας:
Facebook: @Δημοσιογραφική αναταραχή
Instagram: @dimosiografiki_anataraxi