Τι είναι η κατάθλιψη;
Yπάρχει ταμπού στις μέρες μας, στο να ζητάει βοήθεια κάποιος από ειδικό για θέματα ψυχικής υγείας;
Η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια Μάρω Γιαννάκη μιλάει για πράγματα που θέλεις να ξέρεις.
Συνέντευξη-επιμέλεια: Γιώργος Παπαδάκης
Φωτογραφία: Ελένη Ψυχή
Τι είναι ο ψυχολόγος και τι ο ψυχοθεραπευτής;
Οι σπουδές του ψυχολόγου διαρκούν 4 έτη. Μόλις κάποιος τελειώσει τη σχολή του ψυχολόγου,μπορεί να έχει πάνω του το πτυχίο του ψυχολόγου,αλλά οι σπουδές του κατά βάση έγκειται στην μελέτη της συμπεριφοράς και της εγκεφαλικής συμπεριφοράς. Άρα συνδυάζει τα δεδομένα και της εγκεφαλικής λειτουργίας και της επίδρασης που έχουν αυτά πάνω στη συμπεριφορά. Αυτό είναι το πρώτο κομμάτι,το δεύτερο κομμάτι έγκειται στους περιβαλλοντικούς παράγοντες,δηλαδή πώς επηρεάζει το περιβάλλον τη συμπεριφορά ενός ατόμου. Επίσης μελετάει αυτά τα αποτελέσματα και τα εκθέτει χρόνο με τον χρόνο είτε από έρευνες είτε από συλλογή δεδομένων και φτιάχνει ένα αποτέλεσμα,μια έρευνα. Μετά από αυτή την έρευνα,εάν προκύψουν κάποια διαφορετικά αποτελέσματα,τότε έχουμε τις μετά-έρευνες στις οποίες ή προσθέτουμε δεδομένα ή επεξεργαζόμαστε δεδομένα.
Ο ψυχοθεραπευτής από την άλλη,ναι μεν είναι ψυχολόγος και έχει εκπαιδευτεί στο κομμάτι της έρευνας,όμως έχει εκπαιδευτεί και σε ένα άλλο κομμάτι,όπως είναι ένα ψυχοθεραπευτικό μοντέλο.Υπάρχουν πάρα πολλά στις μέρες μας,και από παλιά βέβαια.Υπάρχει το ψυχαναλυτικό μοντέλο,υπάρχει το ψυχοδυναμικό μοντέλο,υπάρχει το μοντέλο της γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας,στο οποίο έχω εκπαιδευτεί εγώ,υπάρχει η προσωποκεντρική θεραπεία.Υπάρχουν πάρα πολλά ευτυχώς,γιατί το ένα συμπληρώνει το άλλο,ποτέ δεν μπορούμε να πούμε ότι ένα μοντέλο είναι ολοκληρωμένο. Συνήθως, πέρα από τη βασική εκπαίδευση που έχει ένας ψυχοθεραπευτής πάνω σε ένα μοντέλο,εκμεταλλεύεται άλλα μοντέλα και εκπαιδεύεται σε άλλα μοντέλα για να συμπληρώνει τη δουλειά του και να είναι άρτια. Ο ψυχοθεραπευτής λοιπόν, εκπαιδεύεται σε μοντέλο και το χρησιμοποιεί για να θεραπεύσει ένα πελάτη. Δεν θα χρησιμοποιήσω τον όρο «ασθενή» γιατί κατ'εμέ ο ασθενής πηγαίνει στο γιατρό,ενώ ο πελάτης έρχεται και εκθέτει έναν προβληματισμό σε ένα ζήτημα που τον απασχολεί στο εδώ και τώρα και καλείται ο ψυχοθεραπευτής να το λύσει μαζί του. Δεν αναλαμβάνει δηλαδή την ευθύνη του θεραπευομένου 100%,η ευθύνη που υπάρχει σε έμας τους ψυχοθεραπευτές είναι να οδηγήσουμε τον πελάτη σε ένα σημείο,αλλά το αν θα θεραπευθεί είναι ένα θέμα καθαρά του πελάτη.
Πες μας για τις σπουδές σου.
Από το 2007 μέχρι το 2012 σπούδαζα στο τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Έκανα την πρακτική μου σε μια ψυχιατρική κλινική στην Αθήνα,στο Νοσοκομείο της Αεροπορίας. Στη συνέχεια έκανα το μεταπτυχιακό μου στην Αγγλία, στο Μάντσεστερ,πάνω στη συμβουλευτική ψυχολογία και με την επιστροφή μου εδώ στην Κρήτη το 2013 εντάχθηκα στο τμήμα γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας στα Χανιά,και έκανα τις σπουδές μου πάνω σε αυτό τρία χρόνια. Μπορώ να πω ότι μου έδωσε αρκετά πράγματα για να καταλάβω πώς λειτουργεί η ανθρώπινη οντότητα και σε κομμάτι σκέψεων και σε κομμάτι συναισθημάτων και σε κομμάτι συμπεριφοράς,αλλά και πώς όλα αυτά έχουν επίδραση στο σωματικό μας πεδίο. Στη συνέχεια εκπαιδεύτηκα σε πολλά άλλα μοντέλα,καθαρά σεμιναριακού τύπου όχι αυτούσιας εκπαίδευσης,καθαρά για συμπληρωματικό χαρακτήρα. Ασχολήθηκα με παιδάκια,δούλευα σε έναν ιδιωτικό φορέα με παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Έχω ασχοληθεί με τα παιδιά όσο έχω ασχοληθεί και με τους ενήλικες.
Τώρα εργάζεσαι κάπου ως ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια;
Δεν εργάζομαι 100%. Από τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο μαζί με άλλους τρεις συνεργάτες θα βγάλουμε κάτι πολύ όμορφο. Θα είναι ένα κέντρο με πολλές λειτουργίες,πολλές παροχές,που θα είναι έτοιμο να ανοίξει τις πύλες του και να δεχτεί κόσμο.
Πολλές φορές μπερδεύουμε τη θλίψη με την κατάθλιψη.Τι είναι η κατάθλιψη και ποια είναι πραγματικά τα συμπτώματα;
Η κατάθλιψη είναι μια διαταραχή του συναισθήματος,η οποία εάν διαρκεί πάνω από δύο εβδομάδες τότε υπάρχει ένα θέμα το οποίο χρειάζεται λύση.Όλοι έχουμε περάσει από φάσεις αποτυχίας,θλίψης,είχαμε κάποια συναισθήματα αναξιότητας,όμως όταν αυτά τα συναισθήματα διαρκούν πάνω από δύο εβδομάδες τότε μιλάμε για κατάθλιψη.Έχουμε και άλλα συμπτώματα που αφορούν την κατάθλιψη όπως είναι: Αλλαγή στη λειτουργικότητά μας,π.χ. κάποτε είχαμε όρεξη να πάμε να κάνουμε κάποιες δραστηριότητες.Όταν αυτή η όρεξη σπάσει και αρχίσει να μειώνεται ή βλέπουμε ότι έχουμε μια έλλειψη ενδιαφέροντος απέναντι σε πολλά πράγματα,απέναντι στον εαυτό μας.Όταν έχουμε άμεση και γρήγορη απώλεια βάρους ή αύξηση βάρους,έλλειψη ύπνου,υπερυπνία,όλα στην ουσία στην ακραία τους μορφή. Όταν επίσης έχουμε επιβράδυνση ψυχοκινητική, μια κόπωση που δεν μπορούμε να εξηγήσουμε από που προέρχεται ή αυτό που σου είπα και πριν: Αισθήματα αναξιότητας και ενοχής. Ακόμα,όταν υπάρχει έλλειψη συγκέντρωσης σε κάποιες δραστηριότητες και το πιο βασικό: Σκέψεις θανάτου, ειδικά εκεί κρούεται ένας κώδωνας που πρέπει να μας αφυπνίσει. Όπως και να'χει θέλει αναζήτηση,κυρίως ψυχοθεραπευτική. Η θλίψη αποτελεί συναίσθημα. Ένα δείγμα-σύμπτωμα το οποίο όταν ξεπερνά την προαναφερθείσα διάρκεια τότε μιλάμε για κατάθλιψη. Κατάθλιψη είναι η διάγνωση και θλίψη το συναίσθημα.
Για ποιο λόγο επέλεξες να ασχοληθείς εσύ με αυτή την επιστήμη;
Από την εφηβική μου ηλικία,πολλοί άνθρωποι από το περιβάλλον μου μοιράζονταν μαζί μου τους προβληματισμούς τους,μου εμπιστεύονταν κάτι προσωπικό.Ένα κομμάτι του εαυτού τους δηλαδή. Αυτό για μένα ήταν πάρα πολύ σημαντικό διότι με οδήγησε να αναπτύξω την αξία της εχεμύθειας που είναι η πρωταρχική για το επάγγελμα του ψυχολόγου.Σιγά-σιγά όσο περνούσε ο καιρός,αυτή η αξία αλλά και πολλές άλλες με οδηγούσαν στο να θέλω να προσφέρω,να βοηθάω τους ανθρώπους. Αν και ήμουν ένα παιδί που διάβαζε πολύ στο σχολείο,και η πορεία έδειχνε κάτι άλλο,εγώ ήθελα και επέλεξα πολύ συνειδητά να περάσω στο τμήμα Ψυχολογίας. Οι περισσότεροι από εμάς, θέλουμε να επιλύσουμε κάποια ζητήματα που μας απασχολούν και μας ταλανίζουν όταν εισαγόμαστε στη σχολή.Το κίνητρο αρχικά θα μπορούσε να είναι και αυτό. Άρα λοιπόν εάν θέλεις να γίνεις ψυχοθεραπευτής πρέπει πρώτα να θεραπευτείς ο ίδιος-όσο μπορείς τουλάχιστον.
Όταν ο κόσμος έχει άγχος, ξεσπάει σε διάφορα πράγματα για να χαλαρώσει. Μπορεί ας πούμε να καπνίζει, μπορεί να καταναλώνει αλκοόλ.Ποιο είναι το σχόλιό σου πάνω σε αυτό;
Ξεσπάει εκεί γιατί νομίζει ότι είναι αγχολυτικό. Το έχουμε συνδυάσει για παράδειγμα με ένα διάλειμμα,αισθανόμαστε σαν να παγώνουμε τον χρόνο.Όπως και με το αλκοόλ,δεν εθιζόμαστε ας πούμε με την ουσία του Ουίσκι,εθιζόμαστε με την κατάσταση της χαλάρωσης. Είχαμε και πολλά ερεθίσματα στην τηλεόραση από καπνιστές, όπως και με το αλκοόλ που μας έχουν επηρεάσει και έχουν αποτελέσει πρότυπο μίμησης. Μπορούμε να βρούμε κάτι άλλο για να χαλαρώσουμε,μια δραστηριότητα λόγου χάρη. Λύσεις υπάρχουν, αλλά έχουμε προγραμματιστεί να μην χαλαρώνουμε και δεν έχουμε εκπαιδευτεί, δεν έχουμε μάθει να χαλαρώνουμε και είναι πολύ βασικό αυτό, γιατί έχουμε την αίσθηση ότι για να χαλαρώσουμε χρειαζόμαστε πολύ χρόνο ή υπάρχει η πεποίθηση ότι όποιος χαλαρώνει ενδεχομένως να τεμπελιάζει άρα η οποιαδήποτε μορφή χαλάρωσης είναι κακή.
Θεωρείς ότι στις μέρες μας δυσκολεύεται κάποιος να δηλώσει ότι επισκέπτεται ειδικό για θέματα ψυχικής υγείας;
Κάποτε είχε συνδυαστεί ότι αυτός που επισκέπτεται τον ψυχολόγο,είναι το ίδιο και το αυτό με το να επισκέπτεται τον ψυχίατρο που συνταγογραφεί φάρμακα για την οποιαδήποτε διαταραχή.Εγώ θα ήθελα να κάνω της εξής ερώτηση: Όταν έχουμε λόγου χάρη ευερέθιστο έντερο,δεν ζητάμε από τον γιατρό να μας βοηθήσει να νιώσουμε καλύτερα; To ίδιο ακριβώς είναι και ο ψυχίατρος.Ναι,μπορώ να καταλάβω ότι επί σειρά ετών <<κυκλοφορούσε>> ένα στίγμα για τους ανθρώπους οι οποίοι επισκέπτονταν ψυχίατρο.Το θέμα όμως,είναι να μην μένουμε εκεί.Μπορώ να δεχτώ ότι υπάρχει ταμπού όταν κάποιος εκμυστηρεύεται ότι επισκέπτεται ειδικό ψυχικής υγείας,αλλά παρ'όλα αυτά πιστεύω κι όλας ότι γινόμαστε και εμείς οι ίδιοι οι δημιουργοί και οι συνεχιστές του ταμπού αυτού.Δηλαδή,να αναλογιστούμε και να αποδεχτούμε ανοίγοντας λίγο εσωτερικά και πνευματικά και να αναρωτηθούμε το εξής: Αυτός που επισκέπτεται ψυχολόγο είναι αδύναμος; Είτε πρόκειται για κάποιον άλλο είτε πρόκειται για τον ίδιο μας τον εαυτό. Σαφώς αναμένουμε σκέψεις και πεποιθήσεις όπως:«Είμαι αδύναμος αφού δεν μπορώ να διαχειριστώ τα προβλήματά μου μόνος μου και αναγκάζομαι να πηγαίνω σε κάποιον ειδικό για να με βοηθήσει». Εκεί λοιπόν αξίζει να αναζητήσουμε τη σημασία που έχει για τον καθένα μας να ζητάμε βοήθεια. Οι άνθρωποι εκείνοι λοιπόν που παραδέχονται μια στιγμή αδυναμίας,μετέπειτα γίνονται πιο δυνατοί από ό,τι ήρθαν. Αυτός που παραδέχεται τα λάθη του,τις αδυναμίες του,ζητάει βοήθεια αλλά και μοιράζεται και εκφράζεται είναι ο δυνατός και αυτός που αναλαμβάνει την ευθύνη του εαυτού του και της προσωπικής εξέλιξης και ευτυχίας. Πάντως,έχω παρατηρήσει ότι τα τελευταία χρόνια στην Κρήτη οι άνθρωποι ανοίγονται και δείχνουν εμπιστοσύνη και στο θέμα του ψυχολόγου και στο θέμα του ψυχιάτρου,κάτι το οποίο είναι σημαντικό αν σκεφτείς ότι μιλάμε για κλειστή κοινωνία. Πάντως έχει υπάρξει βελτίωση και σε άλλους τομείς.Το θετικό επίσης είναι να βλέπεις γονείς να αναζητούν βοήθεια και τρόπους για να δουν πώς μπορούν να στηρίξουν το παιδί τους και να σταθούν δίπλα του με κάθε τρόπο,μια τέτοια συμπεριφορά που παλαιότερα απουσίαζε ή υπήρχε σε μικρότερο ποσοστό.
Ακολούθησε τo blog μας:
Facebook: @Δημοσιογραφική αναταραχή
Instagram: @dimosiografiki_anataraxi
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου